Novo istraživanje otkrilo: Trudnoća može probuditi drevne viruse u vašoj DNK

Novo istraživanje američkih i njemačkih istraživača otkrilo je da dugo neaktivni fragmenti virusa pokreću imunološki odgovor koji pojačava proizvodnju crvenih krvnih zrnaca kad su najpotrebnija.

Ovo iznenađujuće otkriće proizašlo je iz analize hematopoetskih (krvotvornih) matičnih ćelija kod miševa, pri čemu su fragmenti genetskog koda, poznati kao retrotranspozoni, postali aktivni tokom trudnoće.

Čini se da hematopoetske matične ćelije aktiviraju virusni proces koji su ćelije davno zaboravile. Ali to nije bez rizika; kada se probude, virusni fragmenti mogu skakati s jednog mjesta na drugo unutar genoma, prouzrokujući promjene.

Analiza uzoraka krvi trudnica i žena koje nisu trudne pokazala je da se ista reaktivacija retrotranspozona, viđena kod miševa, vjerovatno dešava i kod ljudi, prenosi Science Alert.

Daljnji testovi su pokazali da, kada je ovaj proces bio blokiran kod miševa, životinje su razvile anemiju. Ovo stanje, koje se javlja usljed nedostatka crvenih krvnih ćelija, posebno pogađa trudnice zbog dodatnog opterećenja organizma.

- Ovo je suprotno od onoga što smo očekivali, kaže genetičar i imunolog Šon Morison sa Univerziteta Teksas u Southwestern medicinskom centru. "Ako ikada postoji vrijeme da se zaštiti integritet genoma i izbjegnu mutacije, to bi bilo tokom trudnoće."

- Postoje stotine ovih retrotranspozon sekvenci u našem genomu. Zašto ih ne inaktiviramo trajno, kao što su to neke vrste učinile? Mora da imaju neku adaptivnu vrijednost za nas."

Uobičajeno nazivani 'otpadni DNK', retrotranspozoni su nekada smatrani segmentima koda bez značaja. Sada je poznato da mnogi od ovih genetskih ostataka i dalje mogu da se aktiviraju, ponekad čak i u našu korist.

Ovdje je tim primijetio da retrotranspozoni aktiviraju signalni protein nazvan interferon, koji zauzvrat povećava aktivnost hematopoetskih matičnih ćelija.

- Ovo istraživanje mijenja način na koji razmišljamo o mehanizmima koji reguliraju regeneraciju tkiva," kaže Morison.

- Dosad smo to pokazali samo u krvotvornom sistemu, ali pretpostavljamo da i druge vrste matičnih ćelija koriste retrotranspozone i imunološke senzore kako bi aktivirale matične ćelije tokom regeneracije tkiva."

Ova studija ne samo da otkriva koliko je izraz 'otpadni DNK' pogrešan, već i povećava naše razumijevanje prirodnih odbrana koje štite majku i dijete tokom trudnoće.

Kada su u pitanju ljudi, DNK naslijeđen od virusnih infekcija kod naših predaka čini oko 8 posto našeg ukupnog genoma. Naučnici i dalje istražuju koliko ovaj izvor kodiranja može biti značajan.

- Ova saznanja nam pomažu da razumijemo neke od osnovnih mehanizama koji doprinose anemiji tokom trudnoće," kaže genetičar Alpaslan Tašdogan sa Univerziteta Duisburg-Esen u Njemačkoj.

- Naš sljedeći korak je pokretanje kliničkog ispitivanja kako bismo dublje istražili funkciju retrotranspozona kod pacijenata."

Istraživanje je objavljeno u časopisu Science.