Otkrivena izuzetno rijetka krvna grupa: Zabilježena kod samo tri osobe na svijetu
Vrlo rijetka krvna grupa/FreePik
Naučnici su identifikovali nevjerovatno rijetku varijantu krvne grupe – takozvani B(A) fenotip, koji kombinuje osobine krvnih grupa B i A, pa zato često zbunjuje standardne testove. Ovo otkriće otvara novo poglavlje u razumijevanju raznolikosti ljudske krvi.
Tim istraživača sa Univerziteta Mahidol u Tajlandu, predvođen hematologinjom Janejrom Kitivorapart, analizirao je više od 544.000 uzoraka krvi prikupljenih tokom osam godina. U ogromnoj količini podataka pronađena su samo tri slučaja do sada neviđene mutacije u okviru B(A) fenotipa. To znači da se pojavljuje kod otprilike jedne osobe na 180.000 ljudi — svega 0,00055% populacije.
Rezultati su objavljeni u časopisu Transfusion and Apheresis Science.
Šta je zapravo B(A) krvna grupa?
B(A) je posebna varijanta krvne grupe B, ali zbog specifičnih mutacija pokazuje i blagu aktivnost antigena A.
Praktično, krv se ponaša kao mješavina dvije grupe, što može dovesti do zabune tokom određivanja krvne grupe:
- testovi ponekad pokažu tragove krvne grupe A,
- ali genetski i funkcionalno krv pripada grupi B.
Zbog toga laboratorije mogu dobiti nelogične ili kontradiktorne rezultate, što otežava pravilan izbor krvi za transfuziju.
Zašto je poznavanje krvne grupe toliko važno?
Krvne grupe se određuju prema antigenima na površini crvenih krvnih zrnaca. Sistemi A, B, AB i 0, uz Rh faktor, predstavljaju osnovnu klasifikaciju.
Ako se pacijentu da neodgovarajuća krv, može doći do opasne imunološke reakcije, pa je preciznost u određivanju krvne grupe od životne važnosti.
Fenotipi poput B(A) pokazuju da sistem krvnih grupa nije tako jednostavan kako izgleda i da postoje „sive zone“ koje standardni testovi ne prepoznaju uvijek tačno.
Neusklađenosti u ABO sistemu – više nego što mislimo
Tokom analize, naučnici su otkrili 198 slučajeva u kojima rezultati za eritrocite i plazmu nisu bili usklađeni — što ukazuje na anomalije u ABO sistemu. Takve situacije mogu usporiti liječenje dok se ne utvrdi prava krvna grupa pacijenta.
Od svih tih slučajeva, samo jedna osoba imala je novi B(A) fenotip.
Također je primijećeno da su ovakve neusklađenosti češće kod teško bolesnih pacijenata nego kod davalaca krvi, vjerovatno zato što bolesti mogu uticati na ponašanje krvnih ćelija.
Nova genetska otkrića
Analizom ABO gena, naučnici su identifikovali četiri nove mutacije koje objašnjavaju neobične osobine B(A) fenotipa – krv tehnički pripada grupi B, ali istovremeno ispoljava slabe A-antigene.
Ovo otkriće sugeriše da u ljudskoj populaciji i dalje postoje brojne, još neotkrivene, rijetke krvne varijante, što naglašava važnost naprednih genetskih analiza.
Šta ovo znači za medicinu?
Fenotip B(A) je još jedna potvrda da ljudska krv krije mnoge misterije. Razumijevanje ovakvih mutacija važno je za:
- preciznije dijagnostičke metode,
- sigurnije transfuzije,
- bolje planiranje medicinskih procedura,
- hitne situacije u kojima se krvna grupa mora odrediti u sekundi.
Rijetke krvne grupe – i dalje velika zagonetka
Samo u posljednjih nekoliko godina otkrivene su nove, ekstremno rijetke krvne grupe:
- riješena je 50-godišnja misterija i definisan potpuno novi krvni sistem,
- francuski istraživači identifikovali su krvnu grupu „Gvada negativna“, vjerovatno jedinstvenu u svijetu.
Sve ovo potvrđuje da krv i dalje krije složenost koju nauka tek počinje da razumije — a zahvaljujući savremenoj genetici, mapa tih skrivenih varijanti postaje sve jasnija.
