Dodik ponovo sprema spisak neprijatelja: To (ni)je progon, već 'uvođenje reda'
Zakon će se razmatrati na narednoj redovnoj sjednici NSRS-a
Vlada Republike Srpske ponovo je pokrenula proceduru usvajanja zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija ili kolokvijalno zakona o “stranim agentima”. Ministarstvo pravde RS-a u petak je utvrdilo da je Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija zakon od interesa za javnost i objavilo ga je na svom zvaničnom sajtu.
Posebna prismotra
Ono što je posebno interesantno je što je usvojeni nacrt zakona identičan prijedlogu zakona o “stranim agentima” koji je 28. maja prošle godine povučen iz skupštinske procedure. Taj prijedlog zakona povučen je na zahtjev Vlade RS-a, a odluku o povlačenju zakona saopštio je ministar pravde Miloš Bukejlović bez preciznog obrazloženja i informacija o razlozima povlačenja zakona.
Narodna skupština RS-a je nacrt zakona o “stranim agentima” usvojila 28. septembra 2023. godine, a Vlada Republike Srpske je prijedlog zakona utvrdila “krišom” na telefonskoj sjednici samo nekoliko dana prije isteka roka od šest mjeseci, u kojem je bila obavezna da to uradi.
Zakonom se predviđale posebna prismotra i mogućnost zabrane rada za nevladine organizacije koje se finansiraju iz inostranstva, potreba za dodatnom registracijom i slanjem finansijskih izvještaja. Njime su kao “agenti stranog uticaja” definisane neprofitne organizacije koje pomažu strani subjekti, a koje se bave političkim djelovanjem ili političkim aktivnostima, uticajem na javno mnijenje, te one koje narušavaju integritet i Ustav Republike Srpske.
Ipak, Vlada je pod pritiskom javnosti 28. maja prošle godine taj prijedlog zakona povukla iz skupštinske procedure, da bi ga sada “povampirila” i vratila u proceduru, ali u formi nacrta. Kao što nije dao nikakvo obrazloženje zašto povlači prijedlog, resorni ministar Miloš Bukejlović sada nije obrazložio zašto identičan tekst u formi nacrta vraća u proceduru.
- Želimo da se samo uvede red u tu oblast, da se zna ko u Republici Srpskoj prima novac od stranaca. Nije to progon. Svako ko prima novac od stranaca, stranih vlada, mora da bude registrovan. Mi to znamo, bavili smo se tim. Imamo spisak onih koji su primali strani novac, kao što i oni imaju, poručio je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik i dodao kako bi ovaj zakon trebao biti usvojen na prvoj narednoj sjednici Narodne skupštine RS-a.
Ivana Korajlić iz Transparency Internationala BiH podsjeća da je i ranije bilo priča o zakonima koji će definisati neprijatelje Republike Srpske, “iako u suštini pitanje je ustavnog uporišta uopšte u takvim inicijativama”.
- Da li se u zvaničnim institucijama nalaze i da li postoje neke vrste instrukcija, to zaista ne znam. Željela bih da vjerujem da to nije tako, ali ništa nije svakako isključeno. Posebno kad vidimo kolika se, zapravo, kampanja vodi protiv određenih organizacija i pojedinaca u RS-u, koji kritikuju rad vlasti, istakla je Korajlić.
Stvaranje neprijatelja
Dejan Lučka iz banjalučkog Centra za ljudska prava navodi da ova zakonodavna rješenja jasno targetiraju one koji pružaju otpor autoritarnom režimu. Radi se o strategiji zastrašivanja i smanjivanja prostora za slobodno izražavanje.
Dejan Lučka: Riječ je o strategiji zastrašivanja
- Ne sumnjam da određeni spiskovi već postoje. O tome se govori da bi vlast ućutkala i onih nekoliko preostalih nezavisnih glasova. Naći nekog novog neprijatelja, neku novu marginalizovanu grupu, nekoga spolja - da se prosto prikrije nerad ili cijela nefunkcionalnost ove države, izjavio je Aleksandar Žolja iz Helsinškog parlamenta građana Banja Luka.
