5500 godina stari mezopotamski artefakti otkrivaju porijeklo pisanog jezika

Nova istraživanja otkrivaju da bi ključna faza u nastanku pisanog jezika mogla biti povezana s drevnim artefaktima iz Mesopotamije. Grad Uruk, jedna od prvih urbanih naseobina nastala oko 3500. godine p.n.e., odigrao je važnu ulogu u razvoju kulture, a među najznačajnijim dostignućima iz ovog perioda je i nastanak proto-klinastog pisma.

Prije nego što je proto-klinasto pismo došlo u upotrebu, korišten je sistem slikovnih znakova. Ti piktografski znakovi utiskivali su se na glinene ploče pomoću ugraviranih cilindara koji su ostavljali otisak na površini, slično kao što se valjak s uzorkom koristi na mekanom tijestu. Ovi cilindri služili su u računovodstvene svrhe, bilježeći proizvodnju, skladištenje i transport potrepština, poput hrane i tekstila.

Iako su arheolozi identificirali stotine znakova iz proto-klinastog pisma, više od polovine njih još uvijek ostaje nedekodirano. Dosad se pretpostavljalo da su cilindri s utisnutim simbolima imali značajan utjecaj na razvoj pisma u Mesopotamiji, ali precizna povezanost nije bila dovoljno jasna.

U najnovijem istraživanju, tim sa Univerziteta u Bolonji sistematski je uporedio ilustrativne motive na cilindrima s proto-pismom i identificirao nekoliko direktnih veza. Kathryn Kelley i Mattia Cartolano, istraživači i autori studije, izjavili su: „Usmjerili smo se na slike s cilindara koje potiču iz perioda prije izuma pisma, a koje su se dalje razvijale u proto-pismenim periodima. Na ovaj način smo otkrili niz dizajna vezanih za transport tekstila i keramike, koji su se kasnije razvili u odgovarajuće proto-klinaste znakove.“

Profesorica Silvia Ferrara, vodeća istraživačica i profesorica na Univerzitetu u Bolonji, objašnjava da su dizajni s cilindara direktno povezani s razvojem proto-klinastog pisma u južnom Iraku, te da su njihova prvobitna značenja postala dio ranih pisanih znakova.

Otkrivanjem ove veze, istraživači vjeruju da su dodatno rasvijetlili prijelaz sa simbola korištenih za praćenje trgovine ka pisanom jeziku koji je kasnije korišten za izradu religijskih tekstova i književnih djela. Ferrara dodaje da ovaj prelazak sa simbolizma ka pisanju predstavlja jedan od najvažnijih koraka u razvoju ljudske civilizacije i kulture: „Izum pisma označava prijelaz između praistorije i istorije, a rezultati našeg istraživanja pokazuju kako su neke slike iz kasnog praistorijskog perioda bile integrisane u jedan od najranijih sistema pisanog jezika.“

Ova studija, objavljena u časopisu Antiquity, predstavlja značajan doprinos razumijevanju evolucije pisma i pruža uvid u rane korake koji su doveli do razvoja složenih jezika.