Zašto jesen počinje 22. septembra, a ostala godišnja doba ranije u mjesecu?

U nedjelju, 22. septembra, u 14.43 sati i kalendarski počinje jesen.

Iako smo u školi učili da jesen obično počinje 23. septembra, a ostala godišnja doba 21. u mjesecu, mogući su lagani pomaci.

Početak jeseni astronomski se definiše kao dan ekvinocija ili ravnodnevnice odnosno sveukupnog izjednačenja svjetlosti i mraka. Na taj dan mrak i svjetlost odnosno noć i dan približno jednako dugo traju. Nakon tog datuma, Sunce će se početi spuštati ispod linije nebeskog ekvatora i njegova svjetlost bivat će postepeno sve slabija, a noći sve duže.

No, jeste li se ikada pitali zašto jesen počinje dan ili dva kasnije nego ostala godišnja doba, odnosno, zašto u stvarnosti ne vrijedi ono što smo učili u školi?

Odgovor je u kretanju Zemlje oko Sunca. Naime, Zemlja se ne vrti oko Sunca po kružnici, što bi podrazumijevalo pravilnu izmjenu godišnjih doba, već po elipsi. Samim time Zemlja nije uvijek jednako udaljena od Sunca. Što je bliža Suncu, brzina kretanje joj je veća, a je dalje, brzina kretanja joj je manja. Tokom ljeta je najudaljenija pa je njeno kretanje najsporije i zato je ljeto najduže godišnje doba. Upravo zbog toga jesen počinje kasnije nego ostala godišnja doba.

Također vrijedi osvrnuti se i na ravnodnevnicu koja se vezuje uz jesen. Iako se nama kao posmatračima na Zemlji čini da su na prvi dan jeseni noć i dan uistinu jednako dugi, to nije tako. Naime, treba uzeti u obzir veličinu Sunca. Vrh sunčevog diska izlazi nad horizontom ranije nego sredina diska, a upravo je sredina relevantna za položaj dva nebeska tijela. Kao trenutak izlaska Sunca uzima se onaj tren kada nad horizontom izviri vrh Sunčevog diska.

Osim toga, u Zemljinoj atmosferi dolazi do loma sunčevih zraka zbog refrakcije, što znači da će posmatrač vidjeti izlazak Sunca čak i prije stvarnog izlaska. Samim time, vidimo Sunce prije nego što se ono zapravo pojavi iznad horizonta. Vrijeme izlaska i zalaska sunca variraju od mjesta do mjesta odakle ih se psmmatra, pa tako i tačan datum kada noć i dan traju podjednako ovisi o konkretnoj lokaciji na kojoj se nalazimo.

U svakom slučaju, položaj nagnuća Zemlje u elipsi odgovor je na to zašto ćemo novo godišnje doba dočekati u tačno 14.43, 22. septembra, piše Zadovoljna.hr.